บทความเพื่อสุขภาพ
ก้อนที่เยื่อบุตาก่อนกลายเป็นมะเร็งเยื่อบุตา
ก้อนที่เยื่อบุตาก่อนกลายเป็นมะเร็งเยื่อบุตา
(Conjunctival Intraepithelial Neoplasia; CIN)
· โรคของเยื่อบุตา(Conjunctiva) นอกจากต้อเนื้อ (Pterygium) และต้อลม (Pingeucula) ที่รู้จักกันดีแล้ว ยังมีเนื้องอกของเยื่อบุตากลุ่มหนึ่งที่มีเซลล์เยื่อบุตาผิดปกติ และลุกลามเป็นมะเร็งที่เยื่อบุตาได้ เรียกภาวะนี้ว่า Conjunctival Intraepithelial Neoplasiaหรือ CIN ซึ่งสามารถแบ่งความรุนแรงของโรคได้เป็น 3 ระยะ คือ ระยะที่ 1, 2 และ 3 หากความลึกของโรคเลยระยะที่ 3 ไป จะกลายเป็นมะเร็งเยื่อบุตา (Squamous cell carcinoma)
· ปัจจัยเสี่ยง (Risk factors) ได้แก่ ผู้สูงอายุ, เพศชาย, ฝรั่งผิวขาว, ผู้ที่เผชิญกับแสงแดดเป็นระยะเวลานาน, สูบบุหรี่, สัมผัสกับสารปิโตรเลียม, ผู้ที่มีเชื้อ HPV, ผู้ป่วยโรคผิวหนัง xerodermapigmentosum, ผู้ที่มีภูมิต้านทานต่ำ เช่น ผู้ป่วย HIV, โรคที่ภูมิคุ้มกันต่ำอื่นๆ
· อาการและอาการแสดง: อาจไม่มีอาการหรือพบว่าตาแดงเคืองเล็กน้อย พบก้อนที่เยื่อบุตา มักอยู่ระหว่างเปลือกตาบน-ล่าง มีเส้นเลือดมาที่บริเวณก้อน ก้อนเนื้องอกอาจมีลักษณะต่างกันได้3 แบบคือ
§ Papilliformก้อนสีชมพู ผิวขรุขระ
§ Gelatinous ก้อนใสคล้ายเจลาติน
§ Leukoplakicก้อนมีคราบสีขาวบนก้อน
· การวินิจฉัย
o ดูจากประวัติ, ความเสี่ยง, อาการและลักษณะก้อน, ตรวจโดยวิธี Impression cytology (ใช้กระดาษพิเศษแตะเอาเนื้อเยื่อไปตรวจ), การตัดเนื้อเยื่อออกเพื่อส่งตรวจทางพยาธิวิทยา
· วิธีการรักษา
o Excision with cryotherapyหรือการตัดก้อนออกร่วมกับการจี้ด้วยความเย็นรอบๆเนื่อเยื่อ เพื่อป้องกันเซลล์ผิดปกติแพร่กระจาย
o Topical Chemotherapy หรือการหยอดยาคีโม เช่น Mitomycin-C, 5-FU, Interferonเพื่อทำลายเซลล์ผิดปกติที่เหลืออยู่
· คำแนะนำ: หากท่านพบว่ามีปัจจัยเสี่ยง หรือมีก้อนที่เยื่อบุตาที่โตเร็ว หรือมีลักษณะดังกล่าว ควรเข้ารับการตรวจรักษากับจักษุแพทย์
ผู้เขียน พญ.กิจพร โฆษิตพิพัฒน์
ตำแหน่ง จักษุแพทย์ สาขากระจกตาและการผ่าตัดแก้ไขสายตา
ก้อนที่เยื่อบุตาก่อนกลายเป็นมะเร็งเยื่อบุตา
(Conjunctival Intraepithelial Neoplasia; CIN)
· โรคของเยื่อบุตา(Conjunctiva) นอกจากต้อเนื้อ (Pterygium) และต้อลม (Pingeucula) ที่รู้จักกันดีแล้ว ยังมีเนื้องอกของเยื่อบุตากลุ่มหนึ่งที่มีเซลล์เยื่อบุตาผิดปกติ และลุกลามเป็นมะเร็งที่เยื่อบุตาได้ เรียกภาวะนี้ว่า Conjunctival Intraepithelial Neoplasiaหรือ CIN ซึ่งสามารถแบ่งความรุนแรงของโรคได้เป็น 3 ระยะ คือ ระยะที่ 1, 2 และ 3 หากความลึกของโรคเลยระยะที่ 3 ไป จะกลายเป็นมะเร็งเยื่อบุตา (Squamous cell carcinoma)
· ปัจจัยเสี่ยง (Risk factors) ได้แก่ ผู้สูงอายุ, เพศชาย, ฝรั่งผิวขาว, ผู้ที่เผชิญกับแสงแดดเป็นระยะเวลานาน, สูบบุหรี่, สัมผัสกับสารปิโตรเลียม, ผู้ที่มีเชื้อ HPV, ผู้ป่วยโรคผิวหนัง xerodermapigmentosum, ผู้ที่มีภูมิต้านทานต่ำ เช่น ผู้ป่วย HIV, โรคที่ภูมิคุ้มกันต่ำอื่นๆ
· อาการและอาการแสดง: อาจไม่มีอาการหรือพบว่าตาแดงเคืองเล็กน้อย พบก้อนที่เยื่อบุตา มักอยู่ระหว่างเปลือกตาบน-ล่าง มีเส้นเลือดมาที่บริเวณก้อน ก้อนเนื้องอกอาจมีลักษณะต่างกันได้3 แบบคือ
§ Papilliformก้อนสีชมพู ผิวขรุขระ
§ Gelatinous ก้อนใสคล้ายเจลาติน
§ Leukoplakicก้อนมีคราบสีขาวบนก้อน
· การวินิจฉัย
o ดูจากประวัติ, ความเสี่ยง, อาการและลักษณะก้อน, ตรวจโดยวิธี Impression cytology (ใช้กระดาษพิเศษแตะเอาเนื้อเยื่อไปตรวจ), การตัดเนื้อเยื่อออกเพื่อส่งตรวจทางพยาธิวิทยา
· วิธีการรักษา
o Excision with cryotherapyหรือการตัดก้อนออกร่วมกับการจี้ด้วยความเย็นรอบๆเนื่อเยื่อ เพื่อป้องกันเซลล์ผิดปกติแพร่กระจาย
o Topical Chemotherapy หรือการหยอดยาคีโม เช่น Mitomycin-C, 5-FU, Interferonเพื่อทำลายเซลล์ผิดปกติที่เหลืออยู่
· คำแนะนำ: หากท่านพบว่ามีปัจจัยเสี่ยง หรือมีก้อนที่เยื่อบุตาที่โตเร็ว หรือมีลักษณะดังกล่าว ควรเข้ารับการตรวจรักษากับจักษุแพทย์
ผู้เขียน พญ.กิจพร โฆษิตพิพัฒน์
ตำแหน่ง จักษุแพทย์ สาขากระจกตาและการผ่าตัดแก้ไขสายตา