โรคมือ เท้า ปาก

  โรคมือเท้าปาก

เป็นโรคที่เกิดจากการติดเชื้อไวรัส พบได้บ่อยในทารกและ

เด็กเล็กทำให้มีอาการไข้ เป็นแผลในปาก มีตุ่มน้ำใสตาม

ฝ่ามือฝ่าเท้าและลำตัว 

 

  สาเหตุของโรค

เกิดจากการติดเชื้อไวรัสในกลุ่มเอนเทอโรไวรัส ซึ่งมีมากกว่า

100 สายพันธุ์ โดยสายพันธุ์ที่ทำให้เกิดโรคที่พบได้บ่อย

เช่น คอกซากีไวรัส เอ16 ( Coxsackievirus A16 )

และเอนเทอโรไวรัส 71 ( Enterovirus 71 ) กลุ่มเสี่ยง

ที่พบบ่อยคือ เด็กทารกและเด็กเล็กอายุต่ำกว่า 5 ปี ซึ่ง

มักมีอาการรุนแรงมากกว่าเด็กโตสำหรับผู้ใหญ่พบโรคนี้

ได้บ้าง

 

  การติดต่อของโรค  

สามารถติดต่อโดยตรงจากการสัมผัสกับสารคัดหลั่งจากจมูก

ลำคอ น้ำลาย และน้ำจากตุ่มใส รวมถึงอุจจาระของผู้ป่วยที่มี

เชื้ออยู่ และสามารถติดต่อโดยอ้อมจากการสัมผัสของเล่น

พื้นผิวสัมผัสที่มีการปนเปื้อนของเชื้อ อาหารหรือน้ำดื่มที่

ปนเปื้อนเชื้อ มือของผู้เลี้ยงดู โดยสถานที่ที่มักพบการระบาด

ของโรค ได้แก่ สถานรับเลี้ยงเด็กและโรงเรียนอนุบาล สถานที่

เล่นของเด็กในห้างสรรพสินค้า และช่วงที่มักมีการระบาดของ

โรคนี้คือ ช่วงฤดูฝนเข้าสู่ฤดูหนาว โรคนี้สามารถเป็นซ้ำได้อีก

เนื่องจากภูมิคุ้มกันที่เกิดขึ้นในผู้ป่วยที่หายจากการติดเชื้อไวรัส

สายพันธุ์หนึ่งๆ อาจไม่สามารถช่วยป้องกันการติดเชื้อจากไวรัส

สายพันธุ์อื่นๆ ได้ 

   

  อาการและภาวะแทรกซ้อน

อาการเริ่มต้น จะคล้ายไข้หวัด คือ มีไข้ประมาณ 2-4 วัน

และปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ จากนั้นจะมีผื่นแดงอักเสบที่ลิ้น

เหงือกและกระพุ้งแก้ม ต่อมาเกิดผื่นแดงที่ฝ่ามือและฝ่าเท้า

ในบางรายอาจพบที่ก้นด้วย โดยผื่นที่เกิดขึ้นเหล่านี้จะกลาย

เป็นตุ่มพองใสและแตกออกเป็นแผลหลุมตื้นๆ โดยส่วนใหญ่

หากไม่มีอาการแทรกซ้อนอื่นอาการมักหายได้เองภายใน

7-10 วัน

โรคมือเท้าปากอาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรง

เช่น เยื่อหุ้มสมองอักเสบ สมองอักเสบ อัมพาตกล้ามเนื้ออ่อน

ปวกเปียก หรือกล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ ไปจนถึงเสียชีวิตได้

 

  โดยสัญญาณเตือนของภาวะแทรกซ้อนรุนแรง

ที่คุณพ่อคุณแม่ควรพาลูกไปพบแพทย์ทันที เช่น

•   เด็กมีอาการซึมลง ไม่เล่น ไม่อยากรับประทานอาหาร

    หรือนม

•   บ่นปวดศีรษะมาก ปวดทนไม่ไหว

•   มีอาการพูดเพ้อไม่รู้เรื่อง สลับกับการซึมลง หรือเห็นภาพ

    แปลกๆ

•   ปวดต้นคอ คอแข็ง มีการรับรู้สับสน ซึมลง และอาเจียน

•   มีอาการสะดุ้งผวา ตัวสั่นๆ แขนหรือมือสั่นบ้าง

•   มีอาการไอ หายใจเร็ว ดูเหนื่อยๆ หน้าซีด มีเสมหะมาก

    โดยอาจมีหรือไม่มีไข้ร่วมด้วยก็ได้

 

  การรักษาโรคมือเท้าปาก

•  โรคมือเท้าปากยังไม่มีการรักษาโดยเฉพาะ แพทย์จะรักษา

ตามอาการของผู้ป่วย เช่น เจ็บคอมาก รับประทานอะไรไม่ได้

ผู้ป่วยดูเพลียจากการขาดอาหารและน้ำ ผู้ปกครองควรพยายาม

ป้อนน้ำ นมและอาหารอ่อน ในรายที่เป็นเด็กอ่อนควรป้อนนม

แทนการดูดจากขวด เมื่อมีไข้ให้เช็ดตัวลดไข้เป็นระยะ

•  ในรายที่เพลียมากอาจให้นอนรักษาตัวในโรงพยาบาล

และให้น้ำเกลือทางหลอดเลือด ร่วมกับให้ยาลดไข้แก้ปวด

และ/หรือหยอดยาชาในปากเพื่อลดอาการเจ็บแผลในปาก

ร่วมกับการเฝ้าระวังสังเกตอาการของภาวะแทรกซ้อนทาง

สมองและหัวใจเป็นต้น

 

  การป้องกันโรคมือเท้าปาก

เนื่องจากในปัจจุบันยังไม่มีวัคซีนป้องกันเชื้อไวรัสที่ก่อให้

เกิดโรคมือเท้าปากเปื่อย สิ่งสำคัญที่สุดคือการดูแลรักษา

สุขอนามัยที่ดี โดย

•   หลีกเลี่ยงการให้เด็กคลุกคลีหรือใกล้ชิดกับผู้ป่วย

•   รักษาอนามัยส่วนบุคคล โดยเฉพาะผู้เลี้ยงดูเด็กเล็กควร

ล้างทำความสะอาดมือก่อนหยิบจับอาหาร และรับประทาน

อาหารที่สุก สะอาด ปรุงใหม่ๆ ไม่มีแมลงวันตอม ดื่มน้ำ

สะอาด

•   ไม่ใช้ภาชนะในการรับประทานอาหารร่วมกับผู้อื่น

โดยเฉพาะช้อน จาน ชาม แก้วน้ำ ขวดนม

•   เมื่อเช็ดน้ำมูกหรือน้ำลายให้เด็กแล้วต้องล้างมือให้สะอาด

    โดยเร็ว

•   รีบซักผ้าอ้อมหรือเสื้อผ้าที่เปื้อนอุจจาระให้สะอาดโดยเร็ว

และทิ้งน้ำลงในโถส้วม ห้ามทิ้งลงท่อระบายน้ำ

•   หากเด็กมีอาการของโรคมือเท้าปากให้รีบพาเด็ก

ไปพบแพทย์ และเมื่อแพทย์วินิจฉัยว่าเป็นโรคมือเท้าปาก

เปื่อยต้องให้เด็กหยุดเรียนอย่างน้อย 1 สัปดาห์ หรือจนกว่า

แผลจะหาย

 

ในกรณีที่มีการติดเชื้อโรคมือเท้าปากชนิดที่มีอาการ

รุนแรงโดยเฉพาะมีการเสียชีวิต เช่น เชื้อเอนเทอโรไวรัส 71

สถานรับเลี้ยงเด็กหรือโรงเรียนอนุบาลอาจจำเป็นต้องใช้

มาตรการการป้องกันที่เข้มข้นขึ้น เช่น

    - การปิดทั้งโรงเรียนเป็นเวลาอย่างน้อย 2 สัปดาห์

        ทำความสะอาดห้องเรียนและของเล่นต่างๆ

     - การคัดแยกเด็กป่วยออกตั้งแต่เดินเข้าที่หน้าประตูโรงเรียน

    - การหมั่นล้างมือ เช็ดถูทำความสะอาดห้องเรียนและ

       ของเล่นต่างๆ